Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νέος «Κώδικας Μετανάστευσης» (ΦΕΚ Α’/81/1-4-2023).

Σκοπός, σύμφωνα με το άρθρο 1, είναι η αναμόρφωση του Κώδικα Μετανάστευσης και η συμπερίληψη σε αυτόν του συνόλου των αδειών διαμονής που χορηγούνται από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές σε πολίτες τρίτων χωρών, ώστε να διασφαλίζονται η πληρέστερη ανταπόκριση της μεταναστευτικής πολιτικής στις σύγχρονες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και της ελληνικής οικονομίας, καθώς και η απλούστευση, η διαφάνεια, η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα των διαδικασιών.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, μετά την ψήφιση του ν. 4251/2014 ακολούθησε μία σειρά από τροποποιήσεις των επιμέρους διατάξεών του, η ψήφιση αυτοτελών ρυθμίσεων, καθώς και η έκδοση σημαντικού αριθμού κανονιστικών πράξεων, με αποτέλεσμα να υφίσταται πληθώρα διατάξεων που τροποποιούν, συμπληρώνουν ή αντικαθιστούν τις αρχικές ρυθμίσεις του νόμου αυτού. Περαιτέρω, με υπουργικές αποφάσεις θεσμοθετήθηκαν νέες κατηγορίες αδειών διαμονής, οι οποίες δεν εμπεριέχονταν στον προηγούμενο Κώδικα και θεσπίστηκαν αρκετοί τύποι αδειών διαμονής που αποτελούν εθνικές ρυθμίσεις και οι οποίες επικαλύπτουν τους προβλεπόμενους από το ενωσιακό δίκαιο τύπους αδειών διαμονής.Πέραν των ανωτέρω, η εφαρμογή του προϊσχύοντος νομοθετικού πλαισίου έχει αναδείξει ζητήματα που δημιουργούν προσκόμματα στην αποτελεσματική και ταχεία ανταπόκριση της διοίκησης, όπως το γεγονός ότι ένας πολίτης τρίτης χώρας που αιτείται θεώρησης εισόδου και άδειας διαμονής, είναι αναγκασμένος να καταθέτει δύο φορές τα ίδια δικαιολογητικά, τόσο στις προξενικές αρχές της χώρας όσο και στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ή στις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και οι υπηρεσίες αυτές ελέγχουν τα ίδια δικαιολογητικά δύο φορές και το γεγονός ότι απαγορεύεται η αλλαγή σκοπού της διαμονής πολίτη τρίτης χώρας για συγκεκριμένες κατηγορίες αδειών διαμονής, με αποτέλεσμα να απαιτείται η αναχώρηση και η επανείσοδός του στη χώρα με νέα θεώρηση εισόδου.Τέλος, είναι φανερό ότι η διαδικασία μετάκλησης πολιτών τρίτων χωρών, όπως αυτή προβλεπόταν με τις μέχρι πρότινος ισχύουσες ρυθμίσεις, δεν έχει καταφέρει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις πολλών κλάδων της οικονομίας να μην δύνανται να καλύπτουν τις ανάγκες τους με εποχιακό ή άλλο εξειδικευμένο προσωπικό.

Για τους ανωτέρω λόγους κρίθηκε αναγκαία η συμπερίληψη όλων των ισχυουσών αδειών σε ένα νομοθέτημα και η αναθεώρησή τους, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών.Μεταξύ των ειδικότερων στόχων του νέου Κώδικα είναι:-Η αναμόρφωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για θέματα εισόδου και διαμονής πολιτών τρίτων χωρών στην Ελλάδα,-η ενσωμάτωση τις Οδηγίας (ΕΕ) 2021/1883/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Οκτωβρίου 2021 σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης, και την κατάργηση της οδηγίας 2009/50/ΕΚ του Συμβουλίου (L 382),-η συμπερίληψη του συνόλου των αδειών και των τίτλων διαμονής που προβλέπονται στην ελληνική μεταναστευτική νομοθεσία σε ενιαίο κείμενο,-ο εξορθολογισμός των υφιστάμενων κατηγοριών αδειών διαμονής, με την απαλοιφή όσων αποτελούν εθνικές ρυθμίσεις και την υπαγωγή τους σε συναφείς κατηγορίες αδειών διαμονής που προβλέπονται στο ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς και την ομαδοποίησή τους με βάση τον σκοπό και τη συνάφεια,-η αναμόρφωση της διαδικασίας μετάκλησης πολιτών τρίτων χωρών για την κάλυψη αναγκών της εγχώριας αγοράς εργασίας σε μόνιμο και εποχιακό προσωπικό,-η άρση της απαγόρευσης της αλλαγής του σκοπού της διαμονής για συγκεκριμένες κατηγορίες αδειών διαμονής με σκοπό την αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού που διαμένει ήδη νομίμως στη χώρα και την απλούστευση της διοικητικής διαδικασίας για όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες (όπως τις ελληνικές προξενικές αρχές και τις αρχές συνοριακού ελέγχου),-η προσαρμογή των διαδικασιών αδειοδότησης των πολιτών τρίτων χωρών με τις σύγχρονες ψηφιακές απαιτήσεις, μέσω της καθιέρωσης της ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων χορήγησης και ανανέωσης όλων των τύπων αδειών διαμονής, και-η επικαιροποίηση και η μείωση των δικαιολογητικών που απαιτούνται για την έκδοση ή ανανέωση αδειών διαμονής, με πρόβλεψη αυτεπάγγελτης, όπου είναι εφικτό, αναζήτησης, καθώς και η αποφυγή υποβολής ίδιων δικαιολογητικών σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας εισδοχής (όπως κατά τη θεώρηση εισόδου και την άδεια διαμονής).